Elk jaar bezorgt onderzoeksinstituut imec ons in april een stevige dosis cijfermateriaal in de vorm van de Digimeter. Dat onderzoek gaat na hoe de Vlaming (15+) met digitale media omgaat en wie mijn workshops al bijwoonde, weet dat ik er graag en veelvuldig uit citeer.
In het najaar van 2021 deden de onderzoekers van imec opnieuw een bevraging bij bijna 3000 Vlamingen van 16 jaar of ouder. Ik kreeg vorige week al inzicht in de cijfers. Hieronder lijst ik graag op wat mij opviel.
Wie het volledige rapport wil lezen, kan terecht op www.digimeter.be.
1. Kostprijs bepaalt toegang tot (snel) internet
Zo goed als iedereen in Vlaanderen heeft internet thuis (99%) en een smartphone (93%) met een mobiel internetabonnement (89%).
Toch zijn daarbij wel nog grote verschillen op te merken: 84% van de Vlamingen uit gezinnen met lagere inkomens beschikt over mobiel internet, terwijl dit maar liefst 97% is bij gezinnen met hogere inkomens. Senioren beschikken ook nog opmerkelijk minder over mobiel internet (76%) dan jongere generaties.
Ook opvallend: 26% van de Vlamingen met een vaste internetverbinding geeft aan dat, mochten zij het nodig hebben, ze geen beter internet thuis zouden kunnen betalen. Bij Vlamingen uit gezinnen met lage inkomens is dat zelfs 38%.
Ook wat betreft computerbezit moeten enkele belangrijke kanttekeningen gemaakt worden. Hoewel 97% van de Vlamingen een
laptop, desktop of tablet in huis heeft en 79% zelfs twee tot vijf computers bezit, geeft 19% aan minstens 1 computer of tablet
extra nodig te hebben. Bij gezinnen met lage inkomens is dat zelfs 26%.
2. Steeds meer Vlamingen gebruiken wearables
In 63% van de huishoudens is intussen een smart-tv te vinden. Andere ‘slimme’ toestellen als slimme deurbellen, verlichting of verwarming, blijven rond de 10-15% hangen.
De enige echte grote stijgers zijn de zogenaamde ‘wearables’: slimme technologie die je aan je lichaam draagt. Denk aan horloges, fitnessbandjes, oortjes of brillen.
3. Verlengde schermtijd blijft na corona
In 2019 spendeerden we gemiddeld 2u28 aan onze smartphone. In 2020 liep dat – in volle lockdown-periode – op tot 3u05. En die trend hield in 2021 aan tot 3u08 gemiddeld per dag.
Waaraan spenderen we dan vooral tijd? 40% (of 75 minuten per dag) gaat naar sociale media. 29% (of 54 minuten per dag) gaat naar apps van Meta (Facebook, WhatsApp, Instagram of Messenger)
4. Verschuiving van Facebook en Messenger naar WhatsApp en Instagram
85% van de Vlamingen gebruikt dagelijks minstens 1 sociaal netwerk. 22% gebruikt zelfs meer dan 4 sociale netwerken elke dag. Dat cijfer daalt lichtjes (-1%) en dat heeft opvallend genoeg vooral met het gebruik van sociale media bij jongeren te maken.
Een en ander heeft ermee te maken dat die jongeren sociale media ook ‘anders’ gaan gebruiken. De langverwachte shift van Facebook weg naar andere platformen is nu echt stevig ingezet. Zo zien we bijvoorbeeld dat het gebruik van Facebook en Messenger (waar je een Facebook-account voor nodig hebt) terugloopt bij de categorie 16-24 jaar. Ze gebruiken nu vaker WhatsApp en de privéberichten van Instagram. Let ook: ook deze twee apps zijn eigendom van Meta (het moederbedrijf van Facebook)
Gebruiken ze ook apps die niet van Meta zijn? Jawel! TikTok blijft razend populair bij jongeren (16-24 jaar). Maar ook in de categorie 25-34-jarigen (25%) en 35-44-jarigen (18%) wint deze Chinese app aan populariteit.
En wat met Signal? Want begin 2021 kondigde WhatsApp aan om meer gebruiksgegevens te gaan verzamelen voor advertenties. Promp wierp Signal zich op als chat-app die de privacy wel respecteerde. Toch blijkt uit de Digimeter dat maar weinig mensen de overstap echt gemaakt hebben. Signal stijgt van 1% naar 2% dagelijkse gebruikers. WhatsApp stijgt van 52% naar 58% dagelijkse gebruikers.
5. Disney+ wint het van Streamz, Netflix blijft de grootste
In september 2020 kregen we er 2 grote streamingdiensten bij in Vlaanderen: Disney+ en Streamz. Daardoor was het moeilijk om veel af te leiden uit de cijfers van de Digimeter vorig jaar. Intussen zijn we een jaar verder, en zien we dat Disney+ (16%) duidelijk beter scoort dan Streamz (11%). Netflix (49%) blijft wel afgetekend de grootste speler.
Ook opvallend: in 2020 deed 6% van de Vlamingen het zonder kabelabonnement, in 2021 was dat al 10%. Bij de zogenaamde ‘nestverlaters’ (25-34 jaar) antwoordt zelfs al 24% dat ze enkel nog via apps en streamingdiensten tv kijken.
Nog maar 52% van de Vlamingen kijkt nog dagelijks live televisie. Dat is een daling met 4%, maar er is wel een groot verschil per leeftijdscategorie. Bij jongeren (16-24j) ligt dat op 18%. Bij 65-plussers is dat nog 79% die dagelijks live kijkt.
6. Podcasts winnen aan populariteit
20% van de Vlamingen luistert nu minstens 1x per maand naar een podcast. Bij de leeftijdscategorie 25-34-jarigen zat dat in 2020 al boven 30%, maar nu veroveren podcasts ook de harten van de 35-44-jarigen (+7%) en 45-54-jarigen (+9%).
Er bestaan heel wat apps om naar podcasts te luisteren (Castbox,, Podcast Addict, DS Podcasts, …) maar Spotify blijft wel het populairste medium.
Nog een opvallende statistiekjes over muziek luisteren die ik uit de Digimeter haalde?
- Slechts 33% van de Vlamingen betaalde in 2021 voor muziek. Bij 16-24-jarigen lag dat op 54%, bij 65-plussers maar op 12%.
- 31% van de Vlamingen betaalde voor een muziekstreamingdienst in 2021. Ook hier zijn het de jongeren (52%) die dat het vaakst doen.
- De cd-speler is stilaan echt antiek aan het worden. Bij de 16-24-jarigen gebruikt nog maar 9% minstens een keer per maand dit toestel.
- Opvallend: 65-plussers gebruiken hun televisie (42%) zelfs vaker om naar muziek te luisteren dan de cd-speler (36%).
7. Contactloos betalen populair, maar niet met de smartphone
We betalen steeds minder met cash geld, dat zal je niet verbazen. In 2021 betaalde nog 39% van de Vlamingen minstens 1 keer per week met cash geld. Dat is een daling van maar liefst 22% in vergelijking met 2019. Contactloos betalen zit dan weer gigantisch in de lift. 75% van de Vlamingen doet het minstens 1 keer per week. In 2019 was dat nog maar 31%.
Ook met je smartphone kun je contactloos betalen. Maar daar zien we dat de stijging van de voorbije jaren zich niet doorzet. Integendeel. 28% van de Vlamingen betaalt wekelijks met de smartphone via een QR-code (+8%), tegenover 22% contactloos via de smartphone (-4%).
Misschien omdat een QR-code scannen voor veel mensen vertrouwder aanvoelt dat in de instellingen van je banking app NFC-technologie aanzetten?
Toch shopten we in 2021 minder vaak online dan in 2020, toen de coronapandemie losbrak. Ergens logisch, aangezien de winkels vaker open waren in 2021. In vergelijking met 2019 kun je wel nog altijd een stijging in online shoppen vaststellen.
8. We zijn steeds vaker bezorgd over onze privacy
Hoe verantwoord gaan we om met al die technologie? We blijven daar ietwat gewrongen zitten tussen gebruiksgemak enerzijds en bezorgdheid over onze privacy anderzijds.
Toch denken we steeds meer na over ons mediagebruik. Zo bewijzen onderstaande stellingen.
Tweestapsverificatie is gelukkig meer en meer ingeburgerd. Doordat we massaal de covidsafe-app moesten gaan gebruiken, zijn we als Vlaming nu veel meer met Itsme gaan werken. Het gebruik steeg in 2021 naar 70% van de Vlamingen dat het maandelijks gebruikt. In juli 2020 was dat nog maar 10%.
Ik ben nu al benieuwd hoe dat in 2022 verder evolueert 😉
